Οικονομάκου Φιλάνθη,
Ψυχολόγος,ψυχοθεραπεύτρια, MSc, PHd
Τα όρια είναι φυσικές, συναισθηματικές, σεξουαλικές και πνευματικές τοποθετήσεις που η λειτουργία τους είναι η προστασία μας από τον έλεγχο, τη χειραγώγιση και την εκμετάλευση από τους άλλους καθώς και από την έκθεση του ίδιου μας του εαυτού.
Η οριοθέτηση του εαυτού μας αλλά και των ανθρώπων του περιβάλλοντος μας δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Η διαμόρφωση και η θέσπιση ορίων δεν σημαίνει τη διακοπή των σχέσεων, αντιθέτως στοχεύει στον επαναπροσδιορισμο αυτών.
Μια υγιής σχέση προϋποθέτει πως κάθε μέλος της αναπτύσσεται και εξελίσσεται τόσο αυτόνομα και ανεξάρτητα όσο και σαν δυάδα με τον άλλον.
Μέσω της οριοθέτησης διατηρούμε την αυτοεκτίμησή μας, δεν υποκύπτουμε σε συναισθηματικούς εκβιασμούς και διατηρούμε την ισορροπία ανάμεσα στη φροντίδα εαυτού και τη διαθεσιμότητά μας απέναντι στους άλλους.
Γιατί δυσκολευόμαστε όμως να θέσουμε όρια ;
- Υπάρχουν αισθήματα ενοχής και φόβου πως δεν θα είμαστε αρεστοί και αποδεκτοί από τους άλλους.
- Ακολουθούμε λάθος πρότυπα για τις σχέσεις, που προέρχονται από τα γονεϊκά πρότυπα ταυτίσεων.
- Δεν αποκτήσαμε εμείς σωστή οριοθέτηση κατά την παιδική ηλικία.
- Διακατεχόμαστε από άγχος αποχωρισμού και άγχος εγκατάλειψης. Έχουμε φόβο ότι θα μείνουμε μόνοι μας.
- Έχουμε φόβο να έλθουμε σε ρήξεις.
- Έχουμε φόβο ότι θα πληγώσουμε τους άλλους.
- Υπάρχει τάση κυριαρχίας πάνω στον άλλον και δυσκολία αποδοχής της διαφορετικής άποψης.
- Δεν αναγνωρίζεται το δικαίωμα για ιδιωτικότητα.
Το να λέμε «όχι» μπορεί να μην είναι ευχάριστο, αλλά σίγουρα δεν είναι βλαπτικό.
Οι δεσμοί μας με άλλους ανθρώπους, που θα αντέξουν στον χρόνο και θα στηρίζονται σε μια υγιή σχέση, δεν κινδυνεύουν να διαλυθούν μόνο και μόνο επειδή εμείς θέτουμε όρια.
Τα όρια δεν δείχνουν δογματικότητα. Διατηρούμε πάντα την ευλυγισία της αναθεώρησης αυτών.
Με την οριοθέτηση δεν σημαίνει ότι δεν αγαπώ ή ότι δεν νοιάζομαι. Αντιθέτως τα όρια εντός λογικών πλαισίων είναι ένδειξη αγάπης. Οι άνθρωποι αισθάνονται ασφαλείς μέσα σε αυτά και τους δίνουμε το στίγμα μας πως να μας πλησιάσουν. Εννοείται ότι τα όρια πρέπει να μην είναι άκαμπτα, να συμβαδίζουν με την εποχή, να είναι όσο το δυνατόν συνεργατικά, σαφή και ξεκάθαρα με σεβασμό στον εαυτό μας και στους άλλους.
Τι δεν είναι όρια;
Υπάρχουν κάποιες καταστάσεις που ενώ δείχνουν ότι οριοθετούν τους γύρω μας, στην πραγματικότητα πληγώνουν και καταστρέφουν την ίδια τη σχέαη.
Τέτοιες πρακτικές μπορεί να είναι: οι απειλές, ο χειρισμός, η απομόνωση, η σιωπή, η παθητική επιθετικότητα, η τιμωρία, η παρατεταμένη παράκληση.
Μέρος της θεραπευτικής διαδικαςίας είναι να κατανοήσει το άτομο ότι για να βάλει όρια πρέπει να έχει το ίδιο όρια.
Θα πρέπει να αναρωτηθεί για τα παρακάτω:
- Ποιες είναι οι προσωπικές αξίες που έχω ως άνθρωπος ;
- Τι αντιστάσεις προβάλλω;
- Μέχρι που αντέχω;
- Τι θέλω;
- Τι χρειάζομαι;
- Πως όλα αυτά τα ερωτήματα συνδέονται με τον προσωπικό μύθο της ζωής μου και τα βιώματά μου στην οικογένεια που μεγάλωσα ;
Τα προβλήματα που πιθανά αντιμετωπίζουμε με τα όρια έχουν την ρίζα τους στις πρώτες σημαντικές συγκρούσεις, στα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Στα τραύματα της παιδικής μας ηλικίας.
Τα όρια όμως είναι μια δουλειά με τον εαυτό μας που διαρκεί σε όλη μας τη ζωή. Στόχος της θεραπευτικής εργαςίας είναι να διευκολύνει ώςτε να βγει ένας απαρτιωμένος, ώριμος εαυτός. Ένας εαυτός που παίρνει αρκετές ικανοποιήσεις από τη ζωή του και που προσαρμόζεται στην πραγματικότητα ομαλά.
